ضدیخ بتن یا فوق روان کننده بتن؟

ضدیخ بتن مسلح بدون کلراید در بتن به منظور پیشگیری از یخ زدگی بتن در هوای سرد در هنگام بتن ریزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ضدیخ بتن مسلح که معمولاً با ترکیبات نیترات کلسیم تولید می‌گردد، با افزایش سرعت و دمای هیدراتاسیون، روند کسب مقاومت و گیرش اولیه سیمان در بتن را تسریع می‌بخشد و شاید این خاصیت به اصطلاح زودگیرکنندگی بتن به عنوان مهم‌ترین عملکرد محصول به عنوان ضدیخ می‌باشد. در واقع با تسریع زمان گیرش (بدون کاهش مقاومت بتن) و با تنظیم و زمان بندی صحیح بتن ریزی، بتن تازه ریخته شده قبل از اینکه به پیک یخبندان در طول شبانه روز برسد، به گیرش اولیه خود رسیده و از یخ زدگی آب داخل بتن تازه جلوگیری می‌گردد.
ضدیخ بتن مسلح نیتراتی، ویژگی کاهش جزئی دمای انجماد آب بتن را نیز دارد و این ویژگی در پروژه‌های بتن ریزی در هوای سرد بسیار مفید واقع می‌شود.یکی از نکات مهم در بحث تولید و انتخاب ضدیخ بدون کلراید مناسب ، توجه به مقدار ماده جامد موثر (Solid Content) محصول می باشد.هر چه میزان سالید محصول بالاتر باشد ، میزان مصرف محصول پایین بوده و این امر از دو منظر برای بتن مفید می باشد.یک بحث اقتصادی کار با توجه به کاهش مصرف محصول و دو مسئله کاهش آب اضافی وارد شده به بتن به دلیل کاهش میزان مصرف ضدیخ که باعث کاسته شدن ریسک یخ زدگی می گردد.
 از دیگر خصوصیات ضدیخ بتن مسلح پایه نیترات کلسیم، افزایش مقاومت خوردگی بتن و در نتیجه محافظت از میلگرد در بتن می‌توان اشاره نمود که در مقالات و رفرنس‌های خارجی زیادی به این مسئله اشاره گردیده است. این ویژگی منحصر به فرد ضدیخ بتن مسلح نیتراتی، در تضاد کامل با مشکلات خوردگی در اثر استفاده از ضدیخ‌های حاوی کلراید می‌باشد لذا توصیه می‌گردد کلیه مهندسین، پیمانکاران و کارفرمایان با افزایش سطح اطلاعات فنی خود اقدام به تهیه مواد افزودنی برای بتن داشته باشند.

فوق روان کننده بتن از سویی دیگر می‌تواند هنگام بتن ریزی در هوای سرد، نقش مهمی در کاهش احتمال یخ زدگی آب داخل بتن داشته باشد. همان طور که می دانیم، هر چه از میزان آب اضافی بتن کاسته شود، احتمال و ریسک یخ زدگی نیز کاهش می‌یابد. لذا گام اول برای پیشگیری از یخ زدگی بتن، کاهش آب اضافی بتن با استفاده از فوق روان کننده بتن می‌باشد که این امر سبب بهبود سایر ویژگی‌های بتن مانند مقاومت فشاری و نفوذناپذیری نیز می‌گردد.
انتخاب نوع فوق روان کننده مصرفی در هوای سرد نیز جز نکات حائز اهمیت کار می‌باشد. پیشنهاد می‌گردد بیس و بنیان فوق روان کننده‌ها، پلی کربوکسیلات اتر بوده و از نوع کاهنده آب و یا اصلاح شده زودگیر باشد.

طبق توضیحات قبل، مهم‌ترین نقش ضدیخ بتن مسلح بدون کلراید، خاصیت زودگیری آن می‌باشد.
سؤالی که در ذهن مطرح می‌شود این است : ضدیخ بتن یا فوق روان کننده بتن؟ چرا از فوق روان کننده پلی کربوکسیلاتی زودگیر به جای ضدیخ بتن مسلح نیتراتی استفاده نکنیم؟!

جواب سوال بالا ، با توجه به ظرفیت کارگاه ، هزینه های موجود ، کیفیت مورد نظر و آیتم های دیگر پاسخ داده می شود.قطعا درصورت رسیدن به بالاترین کیفیت  ، استفاده همزمان از ضدیخ بتن مسلح بدون کلراید نیتراتی و فوق روان کننده پلی کربوکسیلاتی زودگیر می تواند با اثر سینرژیک (synergic) بر روی بتن ، بهترین نتیجه را حاصل داشته باشد.اما معمولا به دلایل اقتصادی شاهد انتخاب فقط یک محصول از طرف متقاضیان هستیم که از نقطه نظر فنی ، فوق روان کننده پلی کربوکسیلاتی زودگیر خواص و اثرات مثبت بیشتری بر روی بتن در هوای سرد خواهد داشت.

نکته مهم‌تر از مواد افزودنی بتن در هوای سرد، بحث کیورینگ و نگهداری بتن جهت جلوگیری از یخ زدگی می‌باشد. کلیه مطالب گفته شده در مورد انواع ضدیخ‌ها و فوق روان کننده‌های بتن، به عنوان بخشی از کار اجرایی بوده و آیتم‌هایی مانند زمان بندی بتن ریزی، آماده سازی کارگاه مانند گرم نمودن فضای کار، پوشاندن سطح بتن و جلوگیری از افت دمای بتن می‌تواند نقش تعیین کننده در کسب کیفیت  لازم و جلوگیری از یخ زدگی بتن را داشته باشد.